Diz ekleminde femur ve tibia kemiklerini birbirine bağlayan ön çapraz bağ dizin normal işlevini görmesi bakımından oldukça önemlidir. Bu bağ tibia kemiğinin anormal bir şekilde öne doğru yer değiştimesini engellemektedir.
Genellikle sporcuların sıkça karşılaştığı ön çapraz bağ yaralanmaları sabit ayak üzerinde ani dönme hareketi sırasında ortaya çıkmaktadır. Sporcunun kendi yaptığı hareket sonrası ortaya çıktığı gibi nadiren de olsa dize gelen doğrudan darbeler, trafik kazaları, yüksekten düşme ve endüstriyel kazalar sonrasında da olabilmektedir.
Belirtileri
Dizde ani bir kopma hissi birlikte şiddetli bir ağrı meydana gelmektedir. Bazen bağın kopma sesi duyulabilmektedir. Diz ekleminin içerisinde hızla gelişen kanamaya bağlı şişlik meydana gelmektedir. Sonrasında dizde hareket kısıtlığı olur. Birkaç hafta içerisinde şişlik ve ağrı azalmaktadır. Diz hareketleri yeniden kazanılmaktadır ancak ani dönüşlerde, merdiven inerken dizde boşluk hissi yaşanmaktadır.
Ön Çapraz Bağ yaralanmalarının tedavisi cerrahi olmaktadır. Yaşı ileri olanlarda yüksek aktivite seviyesinde olmayanlar, spor yapmayan ve günlük yaşamda dizde boşluk hissi yaşamayanların cerrahi tedavi olmalarına gerek kalmamaktadır.
Ön Çapraz Bağ Tedavisi
Ön çapraz bağ yapıştığı yerden kemik koparak ayrıldıysa kopan kemik parçası yerine tutturulmaktadır. İşlem artroskopik olarak yapılmakta nadir de olsa açık cerrahi işlem gerekmektedir.
Eğer ön çapraz bağ, gövdesindeki lifler ayrılıp parçalanarak yırtıldıysa saçaklanmış doku şeklindeki bağın tamiri mümkün olmamaktadır. Ameliyat esnasında yeni bir doku ile bağın onarılması gerekmektedir. Bağın onarılması için de diz çevresindeki kasların kirişleri kullanılmaktadır. En uygun doku da dizin ön kısmında bulunan iki ucunda kemik bloğu ile alınan patellar tentondur. Dizin arkasında bulunan ve hamstring tendonları olarak bilinen dokularda yine bağın onarılmasında kullanılmaktadır.
Ameliyat
Bağ tamirinde kullanılacak doku alınmakta; sonra diz artroskopisi yapılarak eklem içindeki diğer dokular değerlendirilmektedir. Menisküs ve eklem kıkırdağında yaralanma söz konusuysa gerekli girişim yapılmaktadır. Diz eklemindeki kemiklere tüneller açılmakta ve yeni bağın geçeceği yol hazırlanmaktadır. Bu tüneller içerisinden greft geçirilmekte ve uygun gerginlikte kemik tünellerin içinde tespit edilmektedir. Metal ve eriyebilen vidalar, çapraz çiviler ve u şeklinde çiviler kullanılmaktadır. Bu vida ve çiviler bağı yerinde tutmaktadır ve rahatsızlık vermediği sürece ömür boyu kullanılmaktadır.
Ameliyat 40- 60 dakika kadar sürmektedir. Diz eklemi içeriisnde biriken kanı temizlemek amacıyla dren adı verilen ince plastik hortum yerleştirilmektedir. Ameliyattan birkaç gün sonra pansuman sırasında dren de çıkartılmaktadır.
Ameliyattan Sonra
Hastane birkaç gün kalınmaktadır. Anestezi etkisi kaybolduktan sonra hasta koltuk değnekleri ile ayağa kalkabilmektedir. Sonrasında diz hareketlerine başlanmaktadır. Ameliyattan sonra birkaç hafta boyunca mutlaka koltuk değnekleri kullanılmaktadır. Üç hafta sonra diz hareketini tam olarak kazanmış olmaktadır. Ön çapraz bağ ameliyatından 1 yıl sonra yerleştirilen doku olgunlaşır ve sağlamlaşır. Doktorun izniyle 5. aydan sonra spora başlanabilmektedir.
